Bilimsel İsimler Maceraperestleri, Kahramanları ve Hatta Birkaç Düzenbazı Nasıl Onurlandırır?
Yazar: Stephen B. Heard / Çevirmen: Bahar Kılıç, 2022, Metis.
Charles Darwin’s Barnacle and David Bowie’s Spider, 2020
İsveçli biyolog, zoolog, hekim ve taksonomist Carl Linnaeus’ın 18. yüzyılda ikili (binomial) sistemi icat etmesi, canlılara verilen Latince isimlerde zengin bir çeşitlilik yaratmıştır. "Eponim" olarak adlandırılan ve belirli kişilere ithafen türlere verilen Latince isimler, bilim tarihine dair lezzetli bilgiler sunar. Charles Darwin'den Alfred R. Wallace'a, David Bowie'den Frank Zappa ve Beyoncé'ye, Harry Potter evreninden Game of Thrones karakterlerine, Hitler'den Trump'a ve daha nicesine uzanan eponim isimler, geçmişe ve bilim kültürüne ayna tutar.
New Brunswick Üniversitesinde evrimsel ekolog ve entomolog olarak görev yapan Prof. Dr. Stephen Heard, gezegenimizin muhteşem biyoçeşitliliğine ithaf ettiği bu kitabında bizleri ilginç öykülerle tanıştırıyor; hem düşündüren hem de ufkumuzu genişleten bir üslupla, alkışladığımız veya kınadığımız her konuda farkındalık yaratmayı amaçlıyor.
Çevirirken çok keyif aldığım ve bilgilendiğim bu kitabı, yazarın sözlerinden bir alıntıyla paylaşmak en doğrusu olur diye düşünüyorum:
"Bilimin sıkıcı ve demode olabileceğini herkes bilir; en sıkıcı ve demode kısmı da bitkilere ve hayvanlara verdiğimiz Latince isimlerdir. Bu isimler uzundur, hatırlanması ve telaffuz edilmesi zordur ... Bunu herkes bilir. Ama herkes yanılıyor ... Önümüzdeki sayfalarda, insanlara –kâşiflere, doğa bilginlerine, maceraperestlere, hatta politikacılara, sanatçılara ve pop şarkıcılarına– ithaf edilmiş Latince isimlerin arkasında yatan öyküleri sizlerle paylaşacağım. Bu öyküler, bilim kültürüne ve bilim insanlarının kişiliklerine açılan ve türleri isimlendiren bilim insanları, isimlerin ithaf edildiği kişiler ve ismi taşıyan organizmalar arasındaki büyüleyici bağlantıları ortaya koyan birer penceredir."
Pencereden bakarken iyi seyirler dilerim. Hazırlanan tadımlık PDF'den kitabı inceleyebilirsiniz.