Bu sene üçüncüsü düzenlenen Evrim, Bilim ve Eğitim Sempozyumu, 17-18 Aralık 2011 tarihlerinde İstanbul'da, neredeyse salon kapasitesini aşan müthiş bir katılımla gerçekleşti. Katılımcılar dolu dolu geçen 2 gün boyunca, değerli bilim insanlarının 20’şer dakikalık konuşmalarını ve Richard Dawkins’in telekonferans katılımıyla yaptığı sunumu dinledi. Konuşmacılara verilen süreler- her ne kadar sempozyumlardaki standart süre olsa da- fazlasıyla kısaydı ve hemen her konuşmacı genel bir zaman sorunu yaşadı. Her oturumun sonrasında, soru-cevap şeklinde devam eden tartışmalar yapıldı ama yine burada da zaman kısıtlılığı nedeniyle tatminsizlik yaşandı.

   İlk oturumda evrim karşıtlarının hiç değişmeyen soruları adeta örgütlü bir şekilde sorulmuşcasına arka arkaya geldi, “Evrim devam ediyorsa maymunlar neden varrrr?” dan tutun da “Bu mükemmelik başka nasıl açıklanır bir yaratıcı yoksa?”ya kadar, komikliklerden bir bukle şeklinde bir bir konuşmacılara yöneltildi..Eksik olmasınlar :) O ortamda çok daha komik kaçıyor bu sorular. Bu sorulara verilecek yanıtlar, azıcık zaman ayırıp google'da aratıp iki tane bilimsel kaynaktan okusalar zaten ortada. Ama bildiğimiz gibi bu tip jenerik soruları soranlar pek de gerçek cevapların peşinde değildir aslında. Ne kadar cevap verilirse verilsin, ne kadar kaynak sunulursa sunulsun, okumamakta ve öğrenmemekte direnirler. Bir de sonrasında bizimle neden röportaj yapılmadı diye ağlamış bu mağdurlar ordusu.

    Sempozyumun ilk gününde, bu artık gerçekten modası geçmiş ve defalarca tatmin edici yanıtların verilmiş olduğu yaratılış argümanlarına cevap vermekten, esas önemli olan bilimsel konulara geçilemeyecek diye bir endişe oluştuysa da, bir süre sonra bu yaklaşım değişti. Neyse ki aynı tarzda sorular Dawkins’e gelmedi. Geldiyse de bunlara maruz bırakılmadığı için rezil olmamış olduk dünyaya.

   Richard Dawkins’in evrim karşıtlarını Yahudi Soykırımını inkar edenlere benzeterek “tarih inkarcıları” sıfatıyla etiketlediği telekonferans, kendisinin belgesel ve kitaplarında da sıkça dile getirdiği görüşlerin kısa bir özetiydi. Harun Yahya komikliğine de değinmeden geçmedi ve şöyle dedi: 

“Görünen o ki dünyanın yaşının milyarlarla değil binlerle ölçüldüğüne, insanların dinozorlarla aynı dönemde yaşadığına inanan evrim inkarcıları için ‘tarih-inkarcıları’ demekte de sakınca yok. Makul şüphenin ötesinde, ciddi şüphenin ötesinde, aklı başında, bilgili, makul şüphenin ötesinde, her türlü şüphenin ötesinde, evrim bir hakikattir. Şempanzelerle kuzen olduğumuz, maymunların biraz daha uzak kuzenleri olduğumuz, develerin ve eşeklerin daha da uzak kuzenleri olduğumuz, muzların ve lahanaların çok daha uzak kuzenleri olduğumuz yalın gerçektir.”

    Her zamanki akıcı anlatımı ve sevimli iğnelemeleriyle konuşmasını sürdüren Dawkins, şu sözleriyle konuya noktayı koydu: 

“İyi bir kuram, aksi ispatlanmaya müsait olduğu halde kimse tarafından çürütülememiş olan kuramdır. Evrim, eğer tek bir fosil, ait olmadığı jeolojik zaman diliminde ortaya çıksaydı, rahatlıkla çürütülebilirdi. Evrim bu sınavı havada karada geçmiştir.” 

   Sempozyumun son oturumu olan ve kimi konukların muhtemelen “Nasılsa Dawkins’i izledik” diyerek ayrıldığı (dolayısıyla kaçırdığı) “Evrim Öğretimi” oturumu, bence etkinliğin en can alıcı kısmıydı. Zira Türkiye’deki bilim eğitiminin içler acısı durumunun ortaya konduğu bu bölüm oldukça moral bozucuydu. Ortaokul-lise müfredatından çıkarılan konular ve bunların Evrim eğitimine olacak olan negatif etkisiyle ilgili Çiçek D. Bakanay’ın yaptığı sunum, manşetlerde yer alacak nitelikteydi. Öncesinde de sayın Aykut Kence'nin ilettiği veriler, bu içler acısı tabloyu gözler önüne seriyordu. Sunumdan elimden geldiğince yakalayabildiğim birkaç kareyi aşağıda paylaşıyorum:

* Ergi Deniz Özsoy'un aşağıda izleyeceğiniz "Tarihsel Süreçte Evrim" başlıklı sunumunda yeni bir buluş olarak bizlerle paylaştığı Çıplak kör fare hakkında bilgi almak için tıklayın. 

   Sempozyumun sonunda ÜKD Genel Sekreteri Erhan Nalçaçı tarafından yapılan kapanış konuşması ayakta alkışlandı ve insanlara biraz da olsa geleceğe umutla bakma coşkusu verdi diye düşünüyorum. Konferansa katılımın bu kadar fazla olması da ayrıca yeni nesiller adına güzel bir görüntü oluşturuyordu.

   Özetle ufak tefek teknik aksaklıklar ve birtakım önemsiz sıkıntılar dışında, bilimin konuştuğu dolu dolu 2 gün geçirmemizi sağlayan tüm konuşmacı bilim insanlarına ve organizasyon komitesine bir kez daha teşekkür ediyorum. Gelecekte daha nice sempozyum ve organizasyonlar görmek dileğiyle. 

17 Aralık 2011 Cumartesi

08.30-09.30 / Kayıt
09.30-9.45 – açılış konuşması

Evrime Giriş
09.45-10.40 – Ergi Deniz Özsoy “Tarihsel Süreçte Evrim”
10.40-11.00 / ara
İnsan Evrimi
11.00-11.20 – Berna Alpagut “İnsan Evriminde Fosil Kanıtlar”
11.20-11.40 – Aslı Tolun “İnsan Türleri”
11.40-12.00 – Mehmet Somel “İnsan Türünün Yakın Tarihi”
12.00-12.20 – Erhan Nalçacı “Bilincin Evrimi Üzerine Bir Deneme”
12.20-12.40 – Mehmet Görgülü “Yenikapı Kazılarına Evrimsel Bakış”
12.40-13.00 – Tamer Kaya “Evrim, Tıp ve Radyoloji”
13.00-13.20 – Yılmaz Çamlıtepe “Fedakarlığın Evrimi”
13.20-13.40 / tartışma
13.40-14.40 / öğle arası

Moleküler Evrim
14.40-15.00 – Haluk Ertan “Moleküler Evrimcilerin Büyük Eseri: Yaşam Ağacı” - Bu sunum Haluk bey katılamadığı için yapılmadı.
15.00-15.20 – Engin Akkaya “Hayatın Başlangıcı”
15.20-15.40 – Çağatay Tarhan “Derin Homoloji”
15.40-16.00 – Ercan Arıcan “Fosil DNA”
16.00-16.20 – Cemal Ün “Çiftlik Hayvanları ve İnsanın Evrimsel Etkileşimi”
16.20-16.40 – Savaş İzzetoğlu “İnsan Evriminde Sialik asit(NEU5Gc) Rolü”
16.40-17.00 / tartışma
17.00-18.00 – Poster

18 Aralık 2011 Pazar

Ekoloji-Evrim
09.00-09.20 – Baki Yokeş “Akdeniz’in Evrimsel Tarihi”
09.20-09.40 – Raşit Bilgin “Evrim ve Hayat Ağacı”
09.40-10.00 – Kahraman İpekdal “Tür mü Dediniz?”
10.00-10.20 / tartışma
10.20-10.40 / ara

Biyoloji Felsefesi
10.40-11.00 – Mahinur S. Akkaya “Evrim Teorisi Kapsamında Bilim Nedir, Ne Değildir?”
11.00-11.20 – Yaman Örs “Evrimsel ve Tarihsel Süreçlerde Elenenler, Kalanlar ve Değişme”
11.20-11.40 – Ergi Deniz Özsoy “Evrimde Rastlantısallık”
11.40-12.00 – Gökhan Akbay “Biyolojik Enformasyon ve İndirgeme Sorunu”
12.00-12.20 / tartışma
12.20-13.20 – Richard Dawkins (telekonferans)
13.20-14.00 / öğle arası

Evrim Öğretimi
14.00-14.20 – Fırat Akat “Evrim Teorisinin Doğuşu: 19 YY. İngilteresi Bir Tesadüf mü?”
14.20-14.40 – Aykut Kence “27 Yıllık Evrim Karşıtı Öğretim ve Sonuçları”
14.40-15.00 – Çiçek D. Bakanay/ Zelal Ö. Durmuş “Yeni Öğretim Programında Evrim Kuramı”
15.00-15.20 – Ender Helvacığlu “Toplumsal Öğrenmede Popüler Bilim Yayıncılığı”
15.20-15.30 / kapanış konuşması
15.30-15.45 / ara

Öğretmen Çalıştayı
15.45-18.00 – Devrim Güven/ Serhat İrez/ Özgür Taşkın/ Çağatay Tarhan (Forum/ Grup çalışması/ Etkinlik örneği)